Lắng nghe sự phát triển ngôn ngữ của bé yêu — kỹ năng ngôn ngữ của bé đang phát triển nhanh chóng. Dưới đây là những điều mẹ có thể kỳ vọng (và khi nào) từ lời nói của bé yêu.
Nội dung chính
Tóm tắt nhanh
12 tháng: Bé nói từ đầu tiên, bắt chước âm thanh và dùng cử chỉ đơn giản như lắc đầu, vẫy tay.
18 tháng: Bé nói vài từ đơn, làm theo chỉ dẫn đơn giản và chỉ vào đồ vật muốn.
2 tuổi: Bé nói khoảng 50 từ, ghép câu 2-4 từ, bắt đầu hát và làm theo các chỉ dẫn đơn giản.
3 tuổi: Bé nói 200-300 từ, hỏi câu hỏi “tại sao”, hiểu các khái niệm đơn giản.
Tại sao bé nói lắp?: Việc bé nói lắp là bình thường khi bé có nhiều điều muốn nói nhưng chưa đủ từ vựng. Điều này thường xảy ra từ 2 đến 6 tuổi.
Khi nào nên lo lắng?: Nếu bé không đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ như không có đủ từ vựng vào 18 tháng, không nói câu vào 3 tuổi, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khả năng giao tiếp của bé yêu không phải là điều đến một cách nhanh chóng, và một số trẻ sẽ phát triển ngôn ngữ nhanh hơn những trẻ khác. Phát triển ngôn ngữ thường là một hành trình dài, bắt đầu từ việc ê a và khóc trong năm đầu đời của bé, sau đó tiến triển thành việc bập bẹ và có thể nói được vài từ vào ngày sinh nhật đầu tiên.
Khi bé bước vào giai đoạn biết đi, vốn từ vựng của bé sẽ thực sự phát triển mạnh mẽ. Cảm giác thật tuyệt vời khi nghe bé phát âm và kết hợp những từ mới để thể hiện những mong muốn và nhu cầu của mình. Hãy chú ý – và lắng nghe – những phát triển ngôn ngữ thú vị của bé trong độ tuổi từ 1 đến 3.
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 12 tháng
Hầu hết trẻ sẽ nói từ đầu tiên vào khoảng 12 tháng, mặc dù một số trẻ có thể mất thêm chút thời gian. Cũng giống như người lớn, có những bé ít nói hơn những bé khác! Vào khoảng 1 tuổi, bé yêu mới bắt đầu của mẹ sẽ có thể:
- Bắt chước âm thanh lời nói
- Nói được vài từ đơn giản như “mama,” “dada,” “uh-oh” hoặc “no”
- Sử dụng các cử chỉ như lắc đầu không hoặc vẫy tay chào tạm biệt
- Phản ứng với tên gọi của mình cũng như các từ hoặc lệnh đơn giản như “không” hoặc “lại đây”
Hầu hết trẻ sẽ nói từ đầu tiên vào khoảng 12 tháng
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 18 tháng
- Nói được vài từ đơn
- Làm theo những chỉ dẫn đơn giản, như “nhặt bóng lên”
- Chỉ vào thứ mà bé muốn
- Nói “không”
- Nhận ra tên của những người, đồ vật hoặc bộ phận cơ thể quen thuộc và chỉ vào chúng, cả trong thực tế lẫn trong tranh ảnh
- Bắt chước tiếng động của động vật và các hiệu ứng âm thanh khác
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 18 tháng tuổi
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 2 tuổi
Bé đang học từ vựng với tốc độ rất nhanh. Vào sinh nhật thứ hai, bé sẽ có thể:
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 2 tuổi
Bé yêu đang học từ vựng rất nhanh vào lúc này. Vào sinh nhật thứ hai, bé sẽ có thể:
- Nói được khoảng 50 từ
- Làm theo các chỉ dẫn đơn giản
- Thêm từ mới vào từ vựng mỗi tháng
- Lặp lại những từ bé nghe được trong các cuộc trò chuyện
- Nói được câu 2-4 từ
- Bắt đầu hát
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 3 tuổi
Bé sẽ có một bước nhảy vọt lớn nữa trong kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp khi bé gần đến tuổi thứ ba. Vào thời điểm này, bé sẽ có thể:
- Nói được khoảng 200 đến 300 từ (và đôi khi nhiều hơn)
- Biết từ vựng cho hầu hết mọi thứ mà bé muốn nói hoặc nhận diện và yêu cầu hoặc chỉ vào đồ vật bằng lời nói
- Thực hiện cuộc trò chuyện với hai đến ba câu
- Biết tên của bé và tuổi của mình, cũng như tên của bạn bè và đồ vật quen thuộc
- Bắt đầu hỏi các câu hỏi “tại sao”
- Nói rõ đủ để các thành viên trong gia đình (và những người thân thiết với bé) hiểu được hầu hết thời gian, mặc dù một số âm vẫn chưa rõ
- Hiểu các khái niệm trái ngược và ý nghĩa của “trong”, “trên” và “dưới”
- Sử dụng các từ như “I” và “me”
Làm theo các chỉ dẫn có hai hoặc ba bước, như “Nhặt gấu bông lên và bỏ vào giỏ”
Mốc phát triển ngôn ngữ của bé 3 tuổi
Tại sao bé lại nói lắp?
Khoảng 10% trẻ em từ 2 đến 6 tuổi có thể lặp lại âm, âm tiết hoặc từ khi nói. Đây là hiện tượng “không lưu loát” hay còn gọi là nói lắp phát triển ở trẻ em, và điều này là bình thường, có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tháng, hoặc thỉnh thoảng xảy ra. Điều này xảy ra vì bé có rất nhiều điều muốn nói nhưng chưa có đủ từ vựng để diễn đạt hết suy nghĩ. Thật khó chịu đúng không?
Để giúp bé cảm thấy tự tin và không lo lắng khi nói, hãy cố gắng hiểu những gì bé đang cố nói. Dành toàn bộ sự chú ý cho bé và đừng ngắt lời. Khi nói chuyện với bé, mẹ nên giữ sự thư giãn và nói chậm rãi.
Nếu những chiến lược này không hiệu quả và bé có vẻ căng thẳng khi nói, hoặc tránh nói vì cảm thấy không thoải mái, hãy hỏi bác sĩ nhi khoa của bé xem liệu bé có thể cần liệu pháp ngôn ngữ không. Tìm kiếm một chuyên gia ngôn ngữ có chứng chỉ lâm sàng từ Hiệp hội Nghe và Ngôn ngữ Mỹ (ASHA).
Khi nào nên nói chuyện với bác sĩ về sự phát triển ngôn ngữ của bé?
Nếu bé không có dấu hiệu đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ này, đừng quá lo lắng. Dù bé có thể chậm hơn các bạn cùng tuổi, nhưng miễn là bé đang có những tiến bộ trong phát triển ngôn ngữ mỗi tháng (thêm từ mới, sử dụng từ theo nhiều cách khác nhau, tạo thành các cụm từ dài hơn), thì bé vẫn đang phát triển tốt.
Tuy nhiên, nếu mẹ nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa:
- Khi bé 18 tháng: Bé không có ít nhất 6 từ, không học thêm từ mới và không biết công dụng của những đồ vật quen thuộc.
- Khi bé 2 tuổi: Bé không làm theo các chỉ dẫn đơn giản và không thể sử dụng cụm từ hai từ.
- Khi bé 3 tuổi: Bé không nói thành câu, phát âm không rõ ràng và không hiểu chỉ dẫn đơn giản.
Nếu mẹ nhận thấy những dấu hiệu này của sự chậm phát triển, hãy thảo luận với bác sĩ của bé về việc đánh giá ngôn ngữ. Liệu pháp ngôn ngữ thường có sẵn cho những trẻ nói muộn, và mặc dù chi phí có thể thay đổi tùy theo nhu cầu của bé (và dịch vụ sẵn có ở khu vực của mẹ), đây là cách hữu ích để bé nhận được sự hỗ trợ mà bé cần.
Câu hỏi thường gặp
Hầu hết các bé nói từ đầu tiên vào khoảng 12 tháng, mặc dù một số bé có thể nói muộn hơn một chút.
Vào khoảng 2 tuổi, bé sẽ bắt đầu ghép 2-4 từ thành câu và nói được những câu đơn giản.
Bé thường có thể làm theo các chỉ dẫn đơn giản từ 18 tháng tuổi, chẳng hạn như “nhặt bóng lên” hoặc “lại đây”.
Việc bé nói lắp là bình thường và thường xảy ra khi bé có nhiều điều muốn nói nhưng chưa có đủ từ vựng để diễn đạt, điều này thường xuất hiện từ 2 đến 6 tuổi.
Nếu bé không đạt được các mốc ngôn ngữ như không có đủ từ vựng vào 18 tháng, không sử dụng cụm từ hai từ vào 2 tuổi, hoặc không nói câu vào 3 tuổi, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nguồn tham khảo: What to expect