Chỉ vì bé yêu của mẹ đã học đi vệ sinh ban ngày không có nghĩa là bé có thể giữ khô suốt đêm. Dưới đây là những điều mẹ cần biết về việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm và những việc cần làm nếu bé vẫn đang tè dầm.
Nội dung chính
Mặc dù bé đã học đi vệ sinh ban ngày, nhiều bé vẫn gặp khó khăn trong việc kiểm soát tiểu tiện khi ngủ vào ban đêm. Nếu bé yêu của mẹ vẫn tè dầm ban đêm dù đã học đi vệ sinh, bé không phải là trường hợp duy nhất đâu nhé.
Nhưng liệu việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm có thể thực hiện được không, hay mẹ chỉ cần kiên nhẫn chờ đợi?
Tè dầm là điều rất phổ biến đối với các bé từ độ tuổi mẫu giáo trở lên, ngay cả với những bé đã học đi vệ sinh ban ngày. Thực tế là, hầu hết các bé không sẵn sàng giữ khô ban đêm cho đến khi lớn hơn[1] — nên nếu bé của mẹ gặp phải vấn đề này, bé không hề cô đơn.
Điều quan trọng nhất mẹ cần làm là giữ sự kiên nhẫn và bình tĩnh, và hiểu rằng tè dầm không phải là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở trẻ nhỏ. Các bé thường sẽ vượt qua được điều này khi lớn hơn.
Tại sao bé đã học đi vệ sinh ban ngày nhưng vẫn tè dầm ban đêm?
Việc thành thạo việc đi vệ sinh ban ngày là một chuyện. Nhưng hệ thống của nhiều trẻ chưa đủ phát triển để giữ khô suốt đêm cho đến khi bé gần 6 tuổi — điều này khiến việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm trở nên khó khăn hơn một chút.
Rất nhiều bé không sẵn sàng về mặt phát triển để thức dậy khi cảm thấy bàng quang đầy; một số bé không thể giữ tiểu trong 10 đến 12 giờ liên tục. Các bé trai cũng có thể gặp khó khăn trong việc giữ khô — chúng có khả năng tè dầm ban đêm gấp 2 đến 3 lần so với bé gái.
Khoảng 85% trẻ em tự ngừng tè dầm trước 5 tuổi, và khoảng 90% sẽ ngừng trước 7 tuổi. Thuật ngữ y tế cho việc tè dầm nếu kéo dài sau 5 hoặc 6 tuổi là “nocturnal enuresis” (tè dầm ban đêm).[2]
Không ai biết chính xác tại sao một số trẻ tiếp tục gặp vấn đề này khi lớn lên, nhưng có thể là do các lý do như di truyền (nếu một hoặc cả hai phụ huynh từng tè dầm khi còn nhỏ, thì khả năng con cái cũng gặp phải vấn đề này là từ 50 đến 75%), bàng quang nhỏ, vấn đề táo bón (căng thẳng lên ruột cũng có thể ảnh hưởng đến bàng quang), và thói quen ngủ sâu đến mức khó thức dậy và phản ứng với các tín hiệu của bàng quang vào ban đêm.
Tè dầm ban đêm là một vấn đề khá phổ biến đối với các bé từ mẫu giáo trở lên, ngay cả với những bé đã học đi vệ sinh ban ngày. Thực tế là, nhiều bé không đủ trưởng thành để giữ khô vào ban đêm cho đến khi lớn hơn, điều này làm cho việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm trở nên khó khăn hơn một chút.
Trong bài viết này
- Tại sao bé đã học đi vệ sinh ban ngày nhưng vẫn tè dầm ban đêm?
- Bé có thể học đi vệ sinh ban đêm không?
- Mẹ nên làm gì nếu bé đã học đi vệ sinh nhưng vẫn tè dầm ban đêm?
- Khi nào mẹ nên gọi bác sĩ?
Ngay cả khi bé đã học đi vệ sinh ban ngày, nhiều bé vẫn gặp khó khăn trong việc kiểm soát tiểu tiện khi ngủ vào ban đêm. Nếu bé yêu của mẹ vẫn tè dầm ban đêm dù đã học đi vệ sinh, bé không phải là trường hợp duy nhất đâu nhé.
Nhưng liệu việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm có thể thực hiện được không, hay mẹ chỉ cần kiên nhẫn chờ đợi?
Tại sao bé đã học đi vệ sinh ban ngày nhưng vẫn tè dầm ban đêm?
Việc học đi vệ sinh ban ngày là một chuyện, nhưng hệ thống của nhiều trẻ chưa đủ phát triển để giữ khô suốt đêm cho đến khi bé gần 6 tuổi — điều này khiến việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm trở nên khó khăn hơn một chút.
Nhiều bé không thể thức dậy khi cảm thấy bàng quang đầy, hoặc không thể giữ tiểu trong 10 đến 12 giờ liên tục. Các bé trai cũng gặp khó khăn trong việc giữ khô — chúng có khả năng tè dầm ban đêm gấp 2 đến 3 lần so với bé gái.
Khoảng 85% trẻ em tự ngừng tè dầm trước 5 tuổi, và khoảng 90% sẽ ngừng trước 7 tuổi. Nếu tè dầm kéo dài sau 5 hoặc 6 tuổi, điều này được gọi là “nocturnal enuresis” (tè dầm ban đêm).[2]
Không ai biết chính xác tại sao một số trẻ tiếp tục gặp vấn đề này khi lớn lên, nhưng có thể là do các lý do như di truyền (nếu một hoặc cả hai phụ huynh từng tè dầm khi còn nhỏ, thì khả năng con cái cũng gặp phải vấn đề này là từ 50 đến 75%), bàng quang nhỏ, vấn đề táo bón (căng thẳng lên ruột cũng có thể ảnh hưởng đến bàng quang), và thói quen ngủ sâu đến mức khó thức dậy và phản ứng với các tín hiệu của bàng quang vào ban đêm.
Trẻ em mắc ASD có thể có những sở thích rất đặc biệt
Bé có thể học đi vệ sinh ban đêm không?
Việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm đối với các bé nhỏ là khá khó khăn. Đối với trẻ em, bàng quang sẽ tự động giải phóng nước tiểu khi cảm thấy đầy, và phải đến khi lớn hơn, kết nối giữa não và bàng quang mới hình thành, giúp bé có thể “kiểm soát” nước tiểu trong một thời gian. Điều này dễ dàng hơn vào ban ngày so với ban đêm.
Việc mặc đồ lót cho bé khi bé chưa thể giữ khô ban đêm sẽ không giúp hệ thống của bé phát triển nhanh hơn — mà chỉ đơn giản là mẹ sẽ phải thay ga giường thường xuyên hơn.
Nếu mẹ vẫn muốn thử dạy bé đi vệ sinh ban đêm, khuyến khích bé đi vệ sinh một hoặc hai lần trước khi đi ngủ. Phần thưởng như sticker hoặc những món quà nhỏ khi bé thức dậy khô ráo cũng có thể có tác dụng. Tuy nhiên, khả năng là cơ thể bé chưa sẵn sàng để giữ khô suốt đêm, và mẹ sẽ cần kiên nhẫn chờ đợi.
Khi bé đã giữ khô suốt đêm ít nhất một tuần hoặc lâu hơn, bé có thể đã sẵn sàng thử mặc đồ lót khi đi ngủ thay vì tã hoặc Pull-Ups.
Mẹ có thể nhận thấy những dấu hiệu của rối loạn phổ tự kỷ ngay từ khi bé còn nhỏ
Mẹo khi bé đã học đi vệ sinh nhưng vẫn tè dầm ban đêm
Không có bất kỳ áp lực hay khiển trách nào có thể ngừng việc tè dầm của bé cho đến khi bé phát triển đủ. Thực tế, sự tiêu cực chỉ làm tăng tai nạn và làm tổn hại lòng tự trọng của bé. Tuyệt đối không phạt bé vì tè dầm, vì đó không phải là điều bé làm cố ý hoặc có thể kiểm soát được. Hãy kiên nhẫn, và trong khi chờ đợi, hãy thử những mẹo sau:
- Sử dụng tã hoặc quần tập ban đêm. Nếu bé đã quen mặc đồ lót ban ngày và không muốn mặc tã ban đêm, mẹ có thể mặc chúng cho bé khi bé đã ngủ hoặc sử dụng quần tập dùng một lần. Mẹ cũng có thể dùng một lớp cao su để bảo vệ đệm giường.
- Giảm kỳ vọng. Hầu hết trẻ em không thể giữ khô ban đêm cho đến khi bé 5 hoặc 6 tuổi — có thể là do bàng quang còn quá nhỏ, di truyền, táo bón, hoặc bé ngủ quá sâu và không thể thức dậy kịp thời. Hãy điều chỉnh kỳ vọng của mẹ, việc bé không thể giữ khô ban đêm là chuyện hoàn toàn bình thường dù đã học đi vệ sinh ban ngày.
- Đưa bé thời gian để làm quen với việc học đi vệ sinh. Một quy tắc là chờ ít nhất sáu tháng sau khi bé đã học đi vệ sinh hoàn toàn ban ngày (thường từ 2 đến 3½ tuổi) trước khi thử cho bé ngủ mà không mặc tã. Nếu bé tè dầm nhiều lần mỗi tuần, hệ thống của bé có thể chưa đủ trưởng thành để kiểm soát bàng quang khi ngủ. Hãy tiếp tục cho bé mặc tã hoặc quần tập thêm vài tháng nữa cho đến khi bé thức dậy khô ráo trong hơn một tuần liên tục.
- Không kỳ vọng sự hoàn hảo. Ngay cả khi bé ngủ trong đồ lót, việc bé giữ khô ban đêm mỗi đêm có thể mất đến một năm nữa. Vì vậy, mẹ hãy chuẩn bị cho việc này. Đặt một lớp phủ chống thấm lên đệm giường và giữ nó ở đó ít nhất một năm sau khi bé đã học đi vệ sinh và giữ khô ban đêm trong một thời gian.
- Giới hạn đồ uống trước khi đi ngủ. Mẹ không nên cắt bỏ hoàn toàn đồ uống sau bữa tối — bé vẫn cần uống đủ nước — nhưng khuyến khích bé uống đủ nước trong ngày để tối ít khát hơn. Nếu bé uống đủ nước trong ngày, mẹ có thể thử dừng đồ uống khoảng một giờ trước khi đi ngủ để giúp bé giữ khô.
- Tránh đồ uống và thực phẩm có caffeine hoặc nhiều muối gần giờ đi ngủ. Caffeine có thể làm tăng sản xuất nước tiểu và thực phẩm mặn có thể khiến bé khát hơn.
- Khuyến khích bé đi vệ sinh suốt cả ngày. Mẹ hãy đảm bảo rằng bé đi vệ sinh khoảng mỗi hai đến ba giờ trong ngày để bé quen với việc giải phóng bàng quang đều đặn.
- Thử đánh thức bé ban đêm. Một phương pháp điều trị phổ biến (đặc biệt đối với trẻ lớn hơn) là sử dụng báo thức giúp bé thức dậy khi phát hiện ướt, dần dần giúp bé học cách thức dậy khi cần đi vệ sinh. Tuy nhiên, phương pháp này có kết quả không đồng đều, vì vậy trước khi đầu tư thời gian và tiền bạc, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Dẫn bé đi vệ sinh trước khi đi ngủ. Hầu hết các tai nạn xảy ra trong vài giờ đầu khi bé ngủ, vì vậy hãy dẫn bé đi vệ sinh ngay trước khi mẹ đặt bé vào giường ngủ.
- An ủi bé. Hãy để bé biết rằng tè dầm không phải là lỗi của bé — và nhiều bé khác cũng gặp phải vấn đề này. Đừng trêu đùa bé hoặc để ai khác trong gia đình trêu chọc bé.
- Giữ thái độ thoải mái. Khi bé có tai nạn, hãy thay ga giường và giúp bé mặc bộ đồ ngủ khô ráo một cách bình thản (dù đôi khi thật khó khi mẹ đang mệt mỏi). Dù có làm gì đi nữa, đừng gây áp lực hoặc la mắng bé vì điều gì đó ngoài tầm kiểm soát của bé.
Yếu tố di truyền đóng vai trò trong việc làm tăng nguy cơ mắc ASD
Khi nào nên gọi bác sĩ?
Tè dầm ban đêm thường không phải là vấn đề nghiêm trọng, nhưng nó có thể gây căng thẳng cho cả mẹ và bé. Nếu bé vẫn tè dầm ban đêm khi đã 6 tuổi, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chắc chắn là tè dầm ban đêm sẽ hết khi bé lớn lên, nhưng nếu bác sĩ khuyến nghị dùng thuốc, có hai loại thuốc (imipramine và desmopressin) được phê duyệt cho việc tè dầm ở trẻ em từ 6 tuổi trở lên.
Nếu bé đã học đi vệ sinh hoàn toàn trong 6 tháng hoặc lâu hơn nhưng đột nhiên tè dầm lại, mẹ cũng nên gọi bác sĩ. Trong trường hợp này, tè dầm có thể là dấu hiệu của căng thẳng (như việc có em bé mới, ly hôn, hoặc cái chết của người thân) hoặc do các vấn đề như táo bón hoặc vấn đề về bàng quang.
Dù lý do gì khiến bé gặp khó khăn với việc học đi vệ sinh ban đêm, mẹ hãy biết rằng phần lớn các trường hợp tè dầm sẽ tự hết khi bé lớn lên. Trong thời gian đó, hãy luôn hỗ trợ và kiên nhẫn với bé, và biết rằng vấn đề này sẽ qua đi một ngày nào đó.
Câu hỏi thường gặp
Việc tè dầm ban đêm là rất phổ biến ở trẻ nhỏ, ngay cả với những bé đã học đi vệ sinh ban ngày. Điều này xảy ra vì hệ thống của bé chưa đủ trưởng thành để giữ khô suốt đêm cho đến khi bé lớn hơn.
Việc dạy bé đi vệ sinh ban đêm là rất khó đối với các bé nhỏ. Bé có thể cần thời gian để phát triển khả năng kiểm soát bàng quang khi ngủ.
Mẹ không nên ép buộc hay khiển trách bé. Thay vào đó, hãy kiên nhẫn và sử dụng tã hoặc quần tập ban đêm. Giảm kỳ vọng và để bé thời gian làm quen với việc học đi vệ sinh hoàn toàn.
Nếu bé vẫn tè dầm ban đêm khi đã 6 tuổi hoặc nếu bé đột nhiên bắt đầu tè dầm lại sau khi đã học đi vệ sinh, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra các nguyên nhân tiềm ẩn như căng thẳng hoặc vấn đề về bàng quang.
Quá trình này có thể mất từ vài tháng đến một năm. Hầu hết trẻ em sẽ tự ngừng tè dầm khi lớn hơn, và mẹ cần kiên nhẫn và theo dõi sự tiến triển của bé trong suốt thời gian này.
Tham khảo thông tin tại What to expect