Nội dung chính
Bạn có thể chưa trông giống như đang mang thai, nhưng rất có thể bạn đang cảm nhận rõ điều đó. Lý do là vì một “cơn lũ” hormone thai kỳ đang chuẩn bị cơ thể bạn để trở thành “ngôi nhà” cho em bé trong suốt 9 tháng tới. Điều này đồng nghĩa với việc bạn có thể sẽ trải qua một loạt cảm giác khó chịu, từ mệt mỏi cho đến đầy hơi.
Dù những triệu chứng này có thể không khiến bạn vui vẻ, hãy nhắc nhở bản thân rằng những khó chịu tạm thời này là một phần của hành trình kỳ diệu đang diễn ra bên trong cơ thể: bạn đang nuôi dưỡng một sinh linh bé nhỏ!
Thời gian của tam cá nguyệt đầu tiên kéo dài bao lâu?
Tăng cân (hoặc không tăng):
Trong tam cá nguyệt đầu tiên, em bé còn rất nhỏ, vì vậy bạn chỉ cần tăng khoảng 1.5 – 2 kg. Nếu bạn bị mất cảm giác thèm ăn và sụt vài cân, cũng không sao, miễn là cân nặng của bạn tăng lên ổn định trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Hãy tập trung ăn các bữa nhỏ, nhẹ nhưng giàu dinh dưỡng như bơ, sữa chua, chuối, bánh mì hoặc bánh quy nguyên cám khi bạn cảm thấy có thể ăn được.
Nếu bạn cảm thấy thèm ăn nhiều hơn bình thường, hãy kiểm soát lượng calo nạp vào. Trong tam cá nguyệt đầu tiên, bạn chưa cần bổ sung thêm calo so với mức bình thường (việc này sẽ tăng lên ở tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba). Nếu lỡ tăng cân nhiều hơn khuyến nghị, bạn có thể điều chỉnh trong các giai đoạn sau.
Các triệu chứng phổ biến khác:
Bạn có thể gặp một số triệu chứng như ợ nóng, táo bón, cảm giác như có vị kim loại trong miệng, chán ăn một số món và đau đầu. Đừng lo lắng, tam cá nguyệt thứ hai sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn rất nhiều!
Nhớ rằng mỗi phụ nữ mang thai đều khác nhau. Chỉ vì mẹ hoặc chị gái bạn từng gặp triệu chứng nào đó, không có nghĩa là bạn sẽ gặp giống họ.
Đau bụng trong tam cá nguyệt đầu có bình thường không?
Có, một số cơn đau bụng nhẹ là bình thường trong giai đoạn này. Trong những tuần đầu, khi phôi thai bám vào thành tử cung (gọi là quá trình cấy phôi), bạn có thể cảm thấy đau nhẹ hoặc có chảy máu lấm tấm.
Chướng bụng và đầy hơi, hai nguyên nhân phổ biến gây đau bụng, cũng xuất hiện thường xuyên trong tam cá nguyệt đầu tiên. Ngoài ra, khi máu lưu thông nhiều hơn đến tử cung, bạn có thể cảm thấy áp lực ở khu vực này, đặc biệt sau khi đạt cực khoái.
Tuy nhiên, nếu gặp các triệu chứng sau, hãy gọi bác sĩ ngay:
- Chảy máu âm đạo nhiều.
- Đau bụng dữ dội.
- Khát nước đột ngột, không thể giải tỏa.
- Đau khi đi tiểu.
- Sốt trên 38.5°C kèm ớn lạnh hoặc đau lưng.
- Phù nề nghiêm trọng ở tay/mặt.
- Rối loạn thị giác.
Nếu không thể liên lạc với bác sĩ, hãy đến bệnh viện gần nhất.
Em bé phát triển thế nào trong tam cá nguyệt đầu tiên?
Từ một tế bào nhỏ (hợp tử), phôi thai phát triển thành một “bé yêu” cỡ trái đào với tay, chân, cơ quan và hệ thống cơ thể.
Các cột mốc phát triển nổi bật:
- Xương: Từ tuần 6, bé bắt đầu hình thành tay, chân, ngón tay và ngón chân (tuần 10).
- Tóc và móng: Da hình thành từ tuần 5-8, nang tóc và móng tay bắt đầu từ tuần 11.
- Hệ tiêu hóa: Ruột non bắt đầu phát triển tuần 8, và bé đã trải qua 2 giai đoạn thận (chuẩn bị cho giai đoạn thận cuối cùng).
- Khả năng cảm nhận: Từ tuần 8, bé có cảm giác trên mặt, đặc biệt là môi và mũi. Tuần 12, cảm giác lan đến bộ phận sinh dục, lòng bàn tay và lòng bàn chân.
- Thị giác: Dây thần kinh thị giác và thấu kính hình thành từ tuần 4, võng mạc từ tuần 8.
- Tim: Từ tuần 5, trái tim bắt đầu đập, mạnh hơn vào tuần 9-10.
- Não: Tuần 8, bé đã có thể “điều khiển” tay chân nhỏ xíu.
- Vị giác: Nụ vị giác hình thành tuần 8, nhưng bé chưa nếm được nước ối (vẫn trong quá trình hoàn thiện).
Ngoài ra, bé bắt đầu có cơ bắp, sản xuất bạch cầu để chống nhiễm trùng và phát triển dây thanh quản.
Những điều cần lưu ý trong tam cá nguyệt đầu tiên
Khi mang thai, thói quen ăn uống, tập luyện và sinh hoạt hàng ngày của bạn có thể thay đổi đáng kể. Dưới đây là những việc cần làm hàng đầu trong tam cá nguyệt đầu tiên:
Bổ sung vitamin dành cho bà bầu
Nếu tính tới thời điểm hiện tại bạn chưa hề bổ sung vitamin, hãy uống vitamin dành cho bà bầu ngay lập tức. Việc này giúp đảm bảo em bé nhận đủ các loại vitamin và khoáng chất cần thiết trong giai đoạn đầu của thai kỳ.
Chọn bác sĩ hoặc chuyên viên chăm sóc thai kỳ
Bạn có thể lựa chọn giữa nhiều chuyên gia như bác sĩ sản phụ khoa (OB/GYN), nữ hộ sinh, hoặc bác sĩ gia đình. Dành thời gian cân nhắc để chọn người phù hợp với nhu cầu của mình.
Đặt lịch khám thai lần đầu
Trong buổi khám đầu tiên, bác sĩ sẽ:
- Xem xét lịch sử y tế của bạn.
- Thực hiện kiểm tra thể chất kỹ lưỡng.
- Tiến hành các xét nghiệm như Pap smear, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu để xác định nhóm máu, trạng thái Rh, mức hCG, và kiểm tra nhiễm trùng.
- Siêu âm ban đầu để xác nhận tim thai, ước tính ngày dự sinh, và đảm bảo thai kỳ đang tiến triển bình thường.
Ngoài ra, bác sĩ có thể sàng lọc bệnh di truyền hoặc tiểu đường dựa trên lịch sử gia đình bạn. Đây cũng là thời điểm để bạn hỏi về các vấn đề như an toàn khi dùng thuốc, bỏ thuốc lá, hoặc bất kỳ thắc mắc nào khác.
Xem xét các xét nghiệm di truyền
Bạn có thể được chỉ định:
- Sàng lọc độ mờ da gáy (NT) để phát hiện hội chứng Down và dị tật tim bẩm sinh (tuần thứ 10-13).
- Xét nghiệm sàng lọc trước sinh không xâm lấn (NIPT) vào khoảng tuần thứ 10 để kiểm tra bất thường nhiễm sắc thể.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị thêm các xét nghiệm xâm lấn như chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau để có kết quả chính xác hơn.
Kiểm tra chính sách bảo hiểm y tế
Chi phí mang thai và sinh con có thể rất đắt đỏ nếu không có bảo hiểm. Vì vậy, hãy đăng ký hoặc kiểm tra lại chính sách bảo hiểm của bạn, tập trung vào phí bảo hiểm và đồng chi trả để giảm thiểu chi phí.
Ăn uống lành mạnh
Giảm lượng caffeine và tìm hiểu những thực phẩm cần tránh cũng như nên bổ sung trong thai kỳ. Sau đó, chuẩn bị sẵn thực phẩm phù hợp trong nhà bếp.
Duy trì thể dục đều đặn
Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé, vì vậy hãy cố gắng vận động khoảng 30 phút mỗi ngày. Bạn có thể bắt đầu với các bài tập phù hợp cho thai kỳ như yoga hoặc đi bộ.
Lập ngân sách
Mang thai là cơ hội tốt để bạn xem xét lại chi tiêu hàng tháng. Hãy tìm hiểu chi phí dự sinh và lập kế hoạch tài chính hợp lý để có 1 nền tảng kinh tế tốt cho mẹ và bé trong những năm đầu đời.
Những điều cần tránh trong tam cá nguyệt đầu tiên
Khi mang thai, bên cạnh những việc cần làm, bạn cũng cần tránh một số điều sau để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.
Tránh tiếp xúc với phân mèo
Phân mèo có thể chứa một loại ký sinh trùng nguy hiểm gây ra bệnh toxoplasmosis. Trong giai đoạn đầu thai kỳ, bệnh này có thể gây nguy cơ nghiêm trọng cho thai nhi như các vấn đề về mắt, thính giác và sức khỏe khác. Nếu bạn nghi ngờ mình đã nhiễm bệnh, hãy liên hệ bác sĩ để làm xét nghiệm máu.
Không sử dụng bồn tắm nước nóng và phòng xông hơi
Hoạt động làm tăng nhiệt độ cơ thể trên 101 độ F (khoảng 38,3 độ C), như sử dụng bồn tắm nước nóng, phòng xông hơi hay thậm chí là tắm nước quá nóng, cần được tránh. Những hoạt động này có thể gây nguy hiểm cho thai kỳ. Nếu muốn thư giãn trong bồn tắm, hãy đảm bảo nước chỉ ở nhiệt độ khoảng 97-98 độ F (khoảng 36-37 độ C).
Tránh sử dụng rượu
Mặc dù bạn có thể muốn nâng ly để chúc mừng tin vui, nhưng không có mức độ rượu nào được coi là an toàn trong thai kỳ. Uống nhiều rượu (bốn ly trở lên trong một lần) có thể gây ra hội chứng rượu bào thai (FAS). Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn các loại nước không cồn như mocktail.
Hạn chế thực phẩm sống hoặc chưa chín kỹ
Các loại thực phẩm như sushi, bít tết tái hoặc trứng sống cần được loại khỏi thực đơn. Thực phẩm sống hoặc chưa chín có thể chứa vi khuẩn và ký sinh trùng gây hại cho bạn và em bé. Tin vui là tình trạng buồn nôn và chán ăn trong thai kỳ có thể giúp bạn dễ dàng từ bỏ những món này.
Không hút thuốc hoặc sử dụng chất cấm
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ như sinh non hoặc em bé nhẹ cân. Tương tự, việc hút hoặc sử dụng các chất gây nghiện cũng không an toàn trong thời gian mang thai. Trường hợp nặng nhất có thể khiến bé bị dị dạng bẩm sinh hoặc ngừng phát triển.
Lời nhắn nhủ dành cho mẹ bầu
Tam cá nguyệt đầu tiên mang đến tin vui rằng bạn đã mang thai, nhưng cũng đi kèm một số triệu chứng không dễ chịu như buồn nôn, mệt mỏi và đi vệ sinh liên tục. Tuy nhiên, tin tốt là tam cá nguyệt thứ hai thường mang lại cảm giác thoải mái hơn với việc giảm bớt các triệu chứng này. Những ngày tươi đẹp hơn đang chờ bạn ở phía trước!
Giải đáp nhanh
Tam cá nguyệt đầu tiên kéo dài từ tuần 1 đến cuối tuần thứ 13. Ngày dự sinh được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng cộng thêm 280 ngày (40 tuần).
Triệu chứng phổ biến gồm ốm nghén, đau ngực, thay đổi tâm trạng, đầy hơi, táo bón. Chia nhỏ bữa ăn, uống đủ nước, bổ sung chất xơ, và nghỉ ngơi hợp lý có thể giảm bớt khó chịu.
Đau bụng nhẹ và chảy máu lấm tấm là bình thường. Nhưng nếu chảy máu nhiều, đau dữ dội, hoặc kèm triệu chứng bất thường như sốt, chóng mặt, hãy liên hệ bác sĩ ngay.
Uống vitamin bà bầu chứa axit folic, sắt và canxi. Khám thai đầu tiên để kiểm tra tim thai, ngày dự sinh, và thực hiện các xét nghiệm như Pap smear, xét nghiệm máu và nước tiểu.
Tránh rượu, hút thuốc, thực phẩm sống/chưa chín kỹ, tiếp xúc với phân mèo, và tắm nước quá nóng. Đây là những yếu tố có thể gây nguy cơ cho thai kỳ.
