Những Cột Mốc Phát Triển Của Bé 14 Tháng Tuổi

Con biết vẫy tay chào chưa? Đây chỉ là một trong vô số “tài lẻ” mà con có thể làm được khi bước sang tháng thứ 14. Kỹ năng ngôn ngữ của con đang phát triển nhanh chóng – cả kỹ năng diễn đạt (những từ con có thể nói) lẫn kỹ năng tiếp nhận (những từ con hiểu được). Giờ con có thể khiến bạn bất ngờ bằng cách làm theo những hướng dẫn đơn giản như “Lấy giày cho mẹ nào” hay “Không được chạm vào đó”. Nhưng cũng đừng mong con lúc nào cũng nghe lời nhé! Ở tuổi này, con bắt đầu thể hiện sự độc lập rõ rệt. Nếu chưa nhận ra, thì cứ chờ xem – con đang dần có chính kiến riêng và không phải lúc nào cũng làm theo những gì bạn muốn đâu! Hãy cùng Our Baby xem tháng này con yêu 14 tháng tuổi sẽ mang đến những bất ngờ gì nữa nhé!

Nội dung chính

Sự phát triển của bé 14 tháng tuổi

Lưu ý chung

fy-moon-white

Những điều cơ bản về giấc ngủ

Ở tuổi này, con cần ngủ khoảng 11 đến 14 tiếng mỗi ngày, bao gồm cả giấc ngủ ngắn ban ngày. Phần lớn các bé 14 tháng tuổi vẫn ngủ 2 giấc ngắn trong ngày, mỗi giấc kéo dài từ 1 đến 2 tiếng. Nhưng nếu con bắt đầu bỏ bớt một giấc và chỉ ngủ một lần vào buổi trưa, thì cũng không có gì lạ đâu. Miễn là con ngủ đủ và không quấy đêm thì cứ để con theo nhịp sinh hoạt tự nhiên của mình nhé!

Artboard 1

Những điều cơ bản về việc cho trẻ ăn

Nếu bạn chưa bắt đầu cho con làm quen với thìa, thì bây giờ là thời điểm thích hợp đấy! Ở 14 tháng tuổi, con sẽ dễ dàng dùng thìa hơn là nĩa, vì thìa dễ cầm và xúc thức ăn hơn. Tất nhiên, ban đầu sẽ rất lộn xộn, nhưng con cần thời gian để học mà. Cứ kiên nhẫn để con thử sức, vì đây là một bước quan trọng giúp con ăn uống tự lập hơn!

Bạn có biết?

Ở giai đoạn này, mẹ có thề cho con tập vẽ nguệch ngoạc rồi đó. Lấy ngay bộ bút sáp to bản ra nào! Bây giờ con đã cầm nắm tốt hơn nhờ kỹ năng cầm nhón (dùng ngón cái và ngón trỏ để cầm đồ vật), nên con có thể bắt đầu vẽ nguệch ngoạc rồi đấy.

Ở tuổi này, con có thể có khoảng 3 đến 5 từ trong “từ điển” của mình. Đây là cách con bắt đầu thể hiện bản thân và dần khẳng định sự độc lập ngày càng rõ rệt. Nói đến độc lập, đây cũng là lúc bố mẹ nên đặt ra một số giới hạn cho con. Nếu bạn có bạn đời hoặc người cùng nuôi dạy con, hai người cần thống nhất quan điểm về những gì con được phép làm và cách xử lý khi con cư xử không đúng. Con hiểu từ “không”, nhưng chưa chắc đã tự nói được từ này trước 18 tháng tuổi. Và đừng kỳ vọng những phương pháp “kỷ luật” thông thường sẽ có hiệu quả với con lúc này. Phạt ngồi một chỗ (time-out) thì con chưa hiểu, mà đánh mắng thì không bao giờ là cách hay. Món khoái khẩu của con ở tuổi này? Bày bừa! Bạn sẽ thấy con lật tung mọi thứ trong tầm với – tủ bếp, sọt rác, ngăn kéo, thùng đồ chơi… chỉ cần có thể mở ra là con sẽ đổ hết xuống đất! Ngoài ra, ném đồ cũng là một “thú vui” mới của con, vì con thích thú khi được thử nghiệm và nhìn bạn… cúi xuống nhặt lại! Tuy vậy, con cũng có nhiều bước tiến đáng yêu. Giờ con có thể làm theo những yêu cầu đơn giản, kiểu như “Lấy quả bóng đi con!”, hoặc xếp chồng được vài khối gỗ. Những kỹ năng này sẽ ngày càng được cải thiện trong thời gian tới. Một số bé ở tuổi này có thể vẫn chân vòng kiềng, bàn chân bẹt hoặc đi kiểu “chân vịt” (chân hơi xoay ra ngoài khi bước đi). Mấy điều này đều hoàn toàn bình thường và sẽ dần biến mất khi con lớn hơn, chân cứng cáp hơn Cuối cùng, chơi vẫn là cách học tốt nhất. Đây là giai đoạn con phát triển cả vận động, kỹ năng xã hội lẫn sự tự tin, nên cứ để con chơi thật nhiều – và bố mẹ cũng tham gia cùng con nữa nhé!

Quá trình phát triển của bé 14 tháng tuổi

Con lớn nhanh quá, phải bế bằng cả hai tay rồi! Nhớ hồi con bé xíu, nằm gọn trong một cánh tay của bạn không? Giờ thì bế con chắc phải dùng cả hai tay – mà còn phải tóm được con trước đã!  Ở 14 tháng tuổi, bé trai thường nặng khoảng 9 – 12,7kg, cao 74 – 84cm. Bé gái thì nhẹ hơn một chút, khoảng 7,2 – 12,2kg, cao 71 – 82cm. Nhưng đừng lo lắng nếu con không đúng “chuẩn”, mỗi bé sẽ có tốc độ phát triển riêng. Từ bây giờ, tốc độ tăng trưởng của con sẽ chậm lại, nên chuyện biếng ăn cũng là điều dễ hiểu. Trẻ ở tuổi này bắt đầu muốn tự quyết định khi nào ăn và ăn gì. Có ngày con ăn liên tục không ngừng, nhưng hôm sau lại chẳng thèm động đũa. Nếu con đang trải qua giai đoạn phát triển vượt trội hoặc mọc răng, bé có thể ăn nhiều hơn bình thường. Ngược lại, khi con bị ốm, có thể con sẽ ít ăn hơn. Thay vì cứ loay hoay ép con ăn, cứ dọn sẵn đồ ăn nhỏ gọn, lành mạnh vào những khung giờ cố định. Con muốn ăn thì ăn, không muốn thì thôi. Làm vậy không chỉ giúp bố mẹ đỡ căng thẳng, mà còn dạy con biết ăn khi đói, ngừng khi no – một thói quen ăn uống lành mạnh mà con sẽ mang theo cả khi lớn lên!

Sức khỏe của bé 14 tháng tuổi

Ở tuổi này, con lúc nào cũng hiếu động, chạy nhảy, leo trèo không ngừng nghỉ (hoặc sắp làm được mấy thứ đó). Và tất nhiên, đi kèm với sự tò mò khám phá này là những cú vấp té, vết bầm tím hay trầy xước – hoàn toàn bình thường! Bạn có thể thấy con té rồi đứng dậy ngay như không có chuyện gì, hoặc có khi chỉ va nhẹ mà con cũng làm um lên. Dù thế nào, đây cũng là một phần của quá trình con học cách kiểm soát cơ thể và hoàn thiện khả năng vận động. Dưới đây là những điều bố mẹ cần biết về sức khỏe của con ở tháng thứ 14. Cứ chuẩn bị tinh thần đi, vì con còn té ngã, va đập và thử nghiệm rất nhiều thứ trong thời gian tới!

Sức khỏe của bé 14 tháng tuổi

Chấn thương ở miệng

Rách môi, cắn vào lưỡi – mấy tai nạn kiểu này phổ biến hơn bạn nghĩ, chỉ đứng sau trầy đầu gối và u đầu thôi! Nhưng đừng hoảng, vì trông thì đáng sợ nhưng thực tế không nghiêm trọng đến vậy. Nếu con bị chảy máu, hãy dùng khăn sạch ấn nhẹ lên vết thương để cầm máu. Sau đó, bạn có thể chườm lạnh bằng đá bọc trong khăn mềm hoặc cho con ngậm một miếng đá nhỏ để giảm sưng và làm dịu cơn đau. Thường thì miệng con sẽ lành rất nhanh, nên cứ bình tĩnh xử lý nhé!

An toàn khi dùng thuốc cho con

Khi con bị cảm hay ốm vặt, có thể con sẽ cần dùng thuốc. Nhưng với trẻ nhỏ, không phải loại thuốc nào cũng an toàn, kể cả thuốc không kê đơn. Trước khi cho con uống bất kỳ loại thuốc nào, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa trước, và chỉ sử dụng thuốc dành riêng cho trẻ nhỏ. Đừng tự ý dùng thuốc của người lớn hay làm theo các mẹo truyền miệng, vì một số loại có thể gây hại cho con mà bạn không ngờ tới!

Chăm sóc móng tay cho con

Cắt móng tay cho con có thể là một trong những nhiệm vụ khó nhằn nhất khi làm cha mẹ. Dù hơi vất vả, nhưng việc giữ móng tay con sạch sẽ và gọn gàng là rất quan trọng. Móng tay dài có thể bám đầy bụi bẩn, vi khuẩn, chưa kể con có thể vô tình cào xước mặt mình hoặc người khác. Vì vậy, dù con có phản đối ra sao, bố mẹ vẫn nên kiên nhẫn “thực hiện nhiệm vụ” này nhé! 

Xử lý khi con bị đập đầu

Trẻ tập đi u đầu là chuyện như cơm bữa, và phần lớn các trường hợp không có gì đáng lo. Nhưng vì chấn thương đầu cũng có thể nghiêm trọng hơn, như chấn động não (concussion) hoặc nứt xương sọ, nên bố mẹ cần biết dấu hiệu nhận biết và cách xử lý khi cần. Quan trọng nhất là bình tĩnh quan sát con sau khi va đập. Nếu con vẫn tỉnh táo, chơi bình thường và không có dấu hiệu bất thường, thì có thể chỉ cần chườm lạnh và theo dõi thêm. Nhưng nếu con quá buồn ngủ, nôn ói nhiều, mất thăng bằng hoặc có dấu hiệu lạ, hãy đưa con đi khám ngay để đảm bảo an toàn nhé!

Khi con bị ho

Nghe con ho mà chẳng biết là ho kiểu gì? Không phải cơn ho nào cũng giống nhau, và nếu để ý, bạn có thể đoán được nguyên nhân.

Nếu con ho có đờm, nghe ướt, kèm theo chảy mũi, hắt hơi, thì rất có thể đó chỉ là cảm lạnh thông thường. Nhưng nếu con ho nghe như tiếng sủa, sau đó có âm thanh rít cao, thì có thể con đang bị viêm thanh quản (croup) – một loại nhiễm virus gây sưng thanh quản, khiến bé khó thở. Dù là loại ho nào, nếu con ho kéo dài, khó thở hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy đưa con đi khám ngay để được kiểm tra nhé!

Mẹo chăm sóc bé 14 tháng tuổi

Con cứ cho mọi thứ vào miệng – khi nào thì mới hết?

Con không còn là em bé nữa, nhưng sao vẫn cứ thích ngậm mọi thứ vào miệng? Sự thật là thói quen này có thể kéo dài đến tận 3 tuổi. Trong lúc chờ con “bỏ tật”, bố mẹ cần đảm bảo mọi thứ con ngậm vào đều an toàn. Hầu hết các món con nhặt được (kể cả vụn bánh hay bụi trong góc nhà) thì không quá đáng ngại, nhưng các chất độc hại như nước rửa chén, thuốc tẩy hay rác thì phải để xa tầm với. Nếu bắt gặp con đang gặm thứ không nên, bình tĩnh nhắc con nhả ra, và nếu con không chịu, tự lấy ra luôn nhé!

Cai bình sữa – dễ hay khó?

Trong thế giới “lý tưởng”, em bé tự bỏ bình sữa đúng 12 tháng tuổi, vui vẻ uống bằng cốc mà không hề phản đối. Nhưng trong thực tế? Chuyện đó hiếm lắm! Rất nhiều bé vẫn tiếp tục bám bình dù đã hơn 1 tuổi, nên bố mẹ không cần quá căng thẳng. Cách tốt nhất là cai từ từ, bắt đầu bằng việc giảm dần số lần bú bình trong ngày. Bạn có thể bớt lượng sữa trong bình và thay dần bằng cốc tập uống. Khi con chịu hợp tác, khen con thật nhiều để con thấy hứng thú với việc bỏ bình. Đừng nản nếu con chưa chịu bỏ ngay – cai bình có thể mất vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, nên cứ kiên nhẫn nhé!

Bước đầu giúp bé cai bình hiệu quả – Giúp bé chuyển từ bú bình sang cốc một cách dễ dàng và thoải mái.

Con sợ cầu trượt, xích đu – có sao không?

Đối với con, cầu trượt và xích đu có thể trông “hơi đáng sợ” chứ không hẳn là vui vẻ đâu. Thực tế, nhiều bé rất cẩn thận và không thích thử thách nguy hiểm, điều này có khi lại giúp bố mẹ đỡ lo hơn.

Nếu muốn giúp con bớt sợ, hãy chơi cùng con. Bạn có thể cho con ngồi trong lòng khi chơi xích đu, hoặc để con khám phá khu vực dưới cầu trượt trước.

Nhưng đừng ép con nhé! Ngay cả những bé nhút nhát nhất cũng sẽ tự tin hơn – nhưng theo tốc độ của riêng mình. Trước khi bạn kịp nhận ra, con sẽ tự leo trèo mà không cần bạn giúp đâu. Hãy tận hưởng khoảng thời gian này đi, vì nó không kéo dài mãi đâu!

Gội đầu – cơn ác mộng giờ tắm?

Không gì phá hỏng buổi tắm của con nhanh bằng bất ngờ bị xối đầy dầu gội lên đầu. Nếu con ghét gội đầu, bạn có thể giảm “drama” bằng cách:

  • Dùng dầu gội 2 trong 1 (dầu gội kiêm dầu xả) để đơn giản hóa quy trình.

  • Chọn dầu gội tạo bọt để con thấy thích thú hơn.

  • Dùng vòi xịt cầm tay để dễ kiểm soát nước, tránh chảy vào mắt con. Nếu không có vòi xịt, dùng ca nước nhỏ hoặc bình tưới cây của con cũng được.

Nếu con vẫn không chịu hợp tác, thử đặt một chiếc gương nhỏ trong bồn tắm, để con có thể nhìn thấy “tác phẩm tạo kiểu” với bọt xà phòng trên đầu mình – có thể con sẽ thích thú hơn đấy!

Bé yêu thích thú khi được mẹ gội đầu thật nhẹ nhàng!

Con ném đồ ăn hơn là ăn – phải làm sao?

Bạn thấy con ném thức ăn đi nhiều hơn là bỏ vào miệng? Ở tuổi này, con rất khó kiểm soát sự tò mò, nên chuyện này là bình thường. Đối với con, mỳ Ý dính tường hay bật ngược lại xuống đất đều là một “thí nghiệm khoa học” hết.

Trẻ khoảng 18 – 24 tháng mới bắt đầu nghe lời hơn (mà cũng chỉ “chọn lọc” thôi!). Nhưng trước đó, bố mẹ có thể hạn chế “thiệt hại” bằng cách:

  • Dùng chén đĩa có đế hút dính để con không thể quăng xuống sàn.

  • Chỉ để một ít đồ ăn trên đĩa. Đồ ăn càng ít, con càng ít có “cơ hội” nghịch phá.

Nhớ rằng con không cố ý chọc tức bạn đâu, chỉ là con đang học cách khám phá thế giới thôi.

Thay tã – “cuộc chiến” không hồi kết

Bây giờ con có cả trăm thứ để khám phá, nên việc nằm yên thay tã chắc chắn không nằm trong danh sách ưu tiên của con! Và bạn thì chắc chắn cũng không muốn vật lộn với con mỗi vài tiếng một lần.

Để tránh “cuộc chiến”, hãy chuẩn bị sẵn tất cả đồ cần thiết như tã, khăn lau, kem dưỡng – càng nhanh càng tốt, con càng ít cơ hội “nổi loạn”. Bạn cũng có thể chuẩn bị một món đồ chơi “chỉ dùng khi thay tã” để con có cái chơi trong lúc đó.

Nếu con không chịu nằm yên, hãy thử thay tã khi con đứng – chỉ cần lót một tấm khăn sạch bên dưới là được.

Còn nếu tất cả cách trên đều không có tác dụng, thì… tuyển thêm “đồng minh” thôi! Một người giữ chân, một người thay tã – teamwork là chìa khóa.

Có nên cho con uống sữa hạnh nhân không?

Sữa hạnh nhân là một lựa chọn phổ biến cho người lớn, nhưng không phải lựa chọn tốt nhất cho trẻ nhỏ. So với sữa bò, sữa hạnh nhân có ít dinh dưỡng hơn, đặc biệt là đạm và chất béo – những thứ rất quan trọng cho sự phát triển của con.

Ví dụ, 1 cốc sữa bò nguyên kem có khoảng 146 calo và 8g protein, trong khi 1 cốc sữa hạnh nhân chỉ có 37 calo và 1g protein.

Nếu con bị dị ứng sữa bò hoặc không dung nạp lactose, sữa đậu nành tăng cường là lựa chọn thay thế tốt nhất, vì đây là loại sữa thực vật duy nhất có giá trị dinh dưỡng gần giống sữa bò. Nhưng dù chọn loại nào, bố mẹ cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi đổi sữa cho con nhé!

Bé 14 tháng tuổi đang phát triển vượt bậc về khả năng vận động, ngôn ngữ và tư duy. Đây là thời điểm quan trọng để cha mẹ hỗ trợ bé bằng sự yêu thương, kiên nhẫn và những phương pháp giáo dục phù hợp. Mỗi ngày bên con là một hành trình tuyệt vời, hãy đồng hành cùng bé để giúp con khám phá thế giới và phát triển một cách tốt nhất!

Câu hỏi thường gặp

Bé 14 tháng tuổi nên đạt những cột mốc phát triển nào?

Ở tuổi này, nhiều bé có thể đứng một mình và bước đi vài bước mà không cần hỗ trợ. Khoảng một nửa số bé đã đi vững vàng, trong khi một số bé thậm chí đã biết chạy và leo cầu thang. Về ngôn ngữ, bé có thể nói “mama”, “dada” và thêm khoảng sáu từ khác. Một số bé có thể đang mọc răng hàm đầu tiên.

Bé 14 tháng tuổi nên ngủ bao nhiêu giờ mỗi ngày?

Bé cần khoảng 12 đến 14 giờ ngủ mỗi ngày, bao gồm cả giấc ngủ ban đêm và giấc ngủ ngắn ban ngày. Nhiều bé ở tuổi này chuyển sang chỉ ngủ một giấc ngắn mỗi ngày, kéo dài từ 1,5 đến 3 giờ.

Làm thế nào để hỗ trợ phát triển ngôn ngữ cho bé 14 tháng tuổi?

Hãy thường xuyên nói chuyện, đọc sách và hát cho bé nghe. Những hoạt động này giúp bé học từ mới và phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Bé có thể bắt đầu bắt chước âm thanh và mẫu câu, cũng như hiểu các chỉ dẫn đơn giản như “lấy giày của con”.

Làm sao để xử lý hành vi xấu của bé ở tuổi này?

Khi bé bắt đầu thể hiện ý kiến riêng và có thể trở nên khó chịu khi không được như ý, hãy đưa ra hai lựa chọn để giảm xung đột quyền lực. Tốt nhất là bỏ qua những hành vi bạn muốn hạn chế và chú ý đến những hành vi bạn muốn khuyến khích.

Bé 14 tháng tuổi có thể ăn những loại thực phẩm nào?

Bé nên ăn đa dạng các loại thực phẩm từ tất cả các nhóm thực phẩm khác nhau. Ở tuổi này, bạn không cần hạn chế chất béo vì bé cần chúng cho sự phát triển não bộ, nhưng nên tránh cho bé ăn thực phẩm quá mặn và đồ ăn vặt có đường. Hãy ưu tiên thực phẩm tự nhiên, không qua chế biến càng nhiều càng tốt.