Ở tuổi này, con mâu thuẫn ghê lắm. Con ghét nghe từ “không”, nhưng có khi lại suốt ngày nói “không” (dù thường thì khoảng 18 tháng mới bắt đầu nói nhiều từ này). Lúc thì ôm hôn bố mẹ đầy tình cảm, lúc khác lại giật tóc không thương tiếc. Con cũng thích thói quen, nhưng có thể lại vùng vằng khi tắm, khi ngồi ghế ô tô hay khi bị cài dây vào xe đẩy. Tất cả những điều này đều hoàn toàn bình thường. Con đang dần nhận thức rõ hơn về thế giới xung quanh, muốn khám phá, nhưng cũng nhận ra rằng thế giới này rộng lớn và hơi đáng sợ. Vì vậy, đừng ngạc nhiên nếu có lúc con rất tự tin, nhưng rồi lại dính chặt lấy bố mẹ ngay sau đó. Bố mẹ cũng sẽ phải cân bằng giữa việc bảo vệ con và khuyến khích con tự lập. Có lúc con cần được ôm ấp, có lúc con lại muốn tự đi, tự làm. Và điều này sẽ còn kéo dài trong nhiều tháng tới! Vậy ở tuổi 16 tháng, con còn làm được những gì nữa? Ba mẹ hãy cùng Our Baby xem nhé!
Nội dung chính
Sự phát triển của bé 16 tháng tuổi
Lưu ý chung
Những điều cơ bản về giấc ngủ
Ở tuổi này, con cần ngủ khoảng 11 đến 14 tiếng mỗi ngày, bao gồm cả giấc ngủ trưa. Hầu hết các bé 15 tháng tuổi vẫn ngủ hai giấc ngắn trong ngày, mỗi giấc kéo dài từ 1 đến 2 tiếng. Tuy nhiên, một số bé có thể bắt đầu chuyển sang chỉ ngủ một giấc trưa dài thay vì hai giấc ngắn. Nếu con vẫn ngủ ngon và không quấy đêm, thì cứ để con tự điều chỉnh theo nhịp sinh hoạt của mình, không cần ép đâu nhé!
Những điều cơ bản về việc cho trẻ ăn
Ở tuổi này, con thường ăn 3 bữa chính và 2 - 3 bữa phụ mỗi ngày, cứ khoảng 2 - 3 tiếng lại đói.
Bạn có biết?
Nếu con chưa từng thử ném bóng, thì tháng này có thể con sẽ bắt đầu đấy! Ném thì dễ, nhưng bắt bóng thì phải chờ lâu lâu nữa – thường đến 3 hoặc 4 tuổi con mới làm được.
Nếu tháng trước con vẫn còn đi loạng choạng, thì tháng này con có thể tăng tốc hẳn – đồng nghĩa với việc đụng vào nhiều thứ hơn và nghịch phá hơn! Vì vậy, bố mẹ nhanh chóng kiểm tra lại nhà cửa xem đã an toàn tuyệt đối chưa, vì giờ con với được nhiều thứ hơn hẳn tháng trước rồi.
Và để làm bố mẹ thêm “rối não”, một số bé rất sợ người lạ và chó mèo, trong khi số khác lại gan lì đến mức có thể chạy thẳng vào chỗ nguy hiểm. Dù con thuộc kiểu nào, luôn có cách để giúp con điều chỉnh nên bố mẹ đừng lo nhé!
Ngoài ra, con có thể bám dính lấy bố mẹ hơn bao giờ hết, chẳng muốn rời bạn nửa bước. Điều này có thể rất đáng yêu nhưng cũng hơi khó xử cho những người khác trong gia đình. Để con quen với việc có người khác chăm sóc, bố mẹ có thể thi thoảng “biến mất” một chút, để ông bà hoặc người chăm bé có cơ hội thể hiện khả năng nấu bánh pancake hoặc chơi xếp hình siêu đỉnh của mình.
Còn một thử thách khác đang chờ bố mẹ: Con có thể đột nhiên ghét việc tắm gội! Nếu con kiên quyết không chịu vào bồn tắm, bố mẹ có thể vào tắm chung với con, mang theo bút màu vẽ lên tường phòng tắm hoặc một loạt thuyền nhựa mới để con thấy việc tắm cũng vui như chơi.
Và cuối cùng, nếu con bỗng nhiên cáu kỉnh hơn bình thường, thì có thể răng mới lại sắp nhú lên. Bố mẹ chuẩn bị sẵn những món làm dịu lợi, như vòng nhai lạnh hoặc bánh mì mềm hơi đông đá. Nhưng tuyệt đối không dùng rượu hay bất kỳ chất cồn nào để bôi lên lợi nhé!
Quá trình phát triển của bé 16 tháng tuổi
Mấy tháng nay, con có thể lớn chậm nhưng ổn định. Ở tuổi 16 tháng, bé gái thường nặng khoảng 7,7 – 12,7 kg, cao 71 – 84 cm, trong khi bé trai nặng khoảng 8,4 – 13,2 kg, cao 74 – 85 cm.
Nhưng có một thứ khác cũng đang “chững lại” – đó là cảm giác thèm ăn! Nếu trước đây con háo hức với mỗi bữa ăn, còn bây giờ lại mím môi từ chối, thì cũng không có gì bất thường. Con đang muốn thể hiện sự độc lập của mình và đặc biệt là đã hiểu ra một điều: “Không ăn bây giờ thì tí nữa ăn cũng được!”.
Với bao nhiêu thứ hấp dẫn để khám phá, ngồi yên để ăn một bữa đàng hoàng chẳng phải ưu tiên của con lúc này. Bố mẹ có thể nhận ra con không còn hứng thú với ghế ăn dặm, mà muốn ngồi cùng bàn với cả nhà. Nếu vậy, bạn có thể cân nhắc đổi sang ghế nâng (booster seat), nhưng thường phải đợi đến 18 – 24 tháng con mới thực sự sẵn sàng.
Ngoài ra, nếu con thích tự cầm thìa, hãy cứ để con tập! Con có thể chưa thành thạo ngay đâu (mà thực ra đến 4 tuổi con mới dùng dao nĩa thành thạo được), nhưng càng tập nhiều thì con sẽ càng giỏi hơn!
Sức khỏe của bé 16 tháng tuổi
Tháng này con không cần đi khám định kỳ, nhưng không có nghĩa là bố mẹ được “nghỉ ngơi” đâu nhé! Vẫn còn rất nhiều điều quan trọng để giúp con khỏe mạnh và luôn bận rộn, cả khi ở trong nhà lẫn ngoài trời. Từ chuyện giữ an toàn cho con khi chơi, chăm sóc sức khỏe đến đảm bảo con có đủ hoạt động vận động, tháng này bố mẹ sẽ vẫn có kha khá việc để làm đấy!
Sức khỏe của bé 16 tháng tuổi
Với đôi tay luôn tò mò và sờ mó mọi thứ, con rất dễ bị dằm gỗ hoặc mảnh vụn nhỏ đâm vào da. Nếu chuyện đó xảy ra, đừng vội hoảng!
Đầu tiên, rửa sạch tay để tránh nhiễm trùng. Sau đó, dùng nhíp đã khử trùng (có thể hơ qua lửa hoặc lau bằng cồn) để thử gắp dằm ra nhẹ nhàng.
Nếu dằm quá nhỏ hoặc khó lấy ra, đừng cố gắng cạy lên, vì có thể khiến con đau và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Trong nhiều trường hợp, dằm sẽ tự đẩy ra ngoài sau vài ngày.
Bố mẹ chỉ cần theo dõi xem chỗ bị dằm có đỏ, sưng hoặc đau không. Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, hãy đưa con đi bác sĩ để được xử lý an toàn nhé!
Nếu con chuẩn bị ra ngoài chơi dưới ánh nắng, bôi kem chống nắng là việc không thể bỏ qua! Tốt nhất, bôi trước khi ra ngoài khoảng 15 phút để kem có thời gian thẩm thấu và phát huy tác dụng. Lượng kem phù hợp cho con là khoảng nửa muỗng canh (SPF 30 trở lên) – tương đương với đầy lòng bàn tay nhỏ xíu của con. Một số vùng bố mẹ hay quên bôi kem là tai, gáy, mu bàn tay và mu bàn chân. Những chỗ này cũng dễ bắt nắng không kém gì mặt hay tay chân đâu! Vậy nên, hãy đảm bảo con được bảo vệ đầy đủ trước khi tha hồ chạy nhảy nhé!
Ở tuổi này, trẻ con và ăn vạ gần như là “cặp bài trùng”. Thực ra, cũng dễ hiểu thôi – tay thì chưa vững mà cứ muốn xếp tháp, muốn nói thì chưa biết diễn đạt, ai mà không bực cơ chứ?
Một cách đơn giản để giảm bớt sự bức bối của con là cho con được lựa chọn. Ví dụ: “Con muốn uống sữa hay nước?” Khi có quyền tự quyết, con sẽ cảm thấy bớt bị ép buộc và ít cáu gắt hơn.
Dĩ nhiên, cơn ăn vạ vẫn sẽ xảy ra, nhưng nếu bố mẹ bình tĩnh và giúp con có cơ hội kiểm soát tình huống, con sẽ dễ nguôi ngoai hơn!
Đôi mắt bé xíu của con rất nhạy cảm, nên khi lau mặt cho con, bố mẹ cần nhẹ tay hết mức có thể. Nếu sau giấc ngủ trưa, mắt con có ghèn dính ở khóe mắt, đừng chà xát mạnh. Thay vào đó, hãy nhúng khăn mềm vào nước ấm, rồi lau nhẹ nhàng để làm sạch vùng mắt. Chỉ cần một chút cẩn thận, đôi mắt xinh đẹp của con sẽ luôn khỏe mạnh!
Da em bé mềm mịn là thế, nhưng khi lớn hơn một chút, da con có thể hay nổi mẩn, đốm đỏ. Đừng lo, đây là chuyện hoàn toàn bình thường! Một số nguyên nhân phổ biến khiến da con bị kích ứng là chàm (eczema), rôm sảy và viêm da do tiếp xúc. Nếu mẩn đỏ không gây khó chịu nhiều, thường nó sẽ tự hết. Nhưng nếu con ngứa ngáy hoặc da bị khô nứt, bố mẹ có thể dùng kem dưỡng ẩm phù hợp và giữ da con luôn khô thoáng. Nếu tình trạng kéo dài hoặc nghiêm trọng hơn, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để biết cách chăm sóc tốt nhất cho con nhé! Da em bé mềm mịn là thế, nhưng khi lớn hơn một chút, da con có thể hay nổi mẩn, đốm đỏ. Đừng lo, đây là chuyện hoàn toàn bình thường! Một số nguyên nhân phổ biến khiến da con bị kích ứng là chàm (eczema), rôm sảy và viêm da do tiếp xúc. Nếu mẩn đỏ không gây khó chịu nhiều, thường nó sẽ tự hết. Nhưng nếu con ngứa ngáy hoặc da bị khô nứt, bố mẹ có thể dùng kem dưỡng ẩm phù hợp và giữ da con luôn khô thoáng.
Nếu tình trạng kéo dài hoặc nghiêm trọng hơn, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để biết cách chăm sóc tốt nhất cho con nhé!
Mẹo chăm sóc bé 16 tháng tuổi
Fluoride có cần thiết cho con không?
Bây giờ, chải răng đã trở thành một phần trong thói quen hàng ngày của con, nhưng bố mẹ cũng cần đảm bảo rằng kem đánh răng con dùng có chứa fluoride – khoáng chất giúp bảo vệ răng khỏi sâu. Ở tuổi này, con chưa biết nhổ kem ra, nên chỉ cần dùng một lượng nhỏ bằng hạt gạo là đủ. Đa số trẻ nhận đủ fluoride từ nước máy, vì nhiều nơi đã bổ sung fluoride vào nước sinh hoạt. Nếu con chỉ uống nước đóng chai, bố mẹ có thể chọn loại có tăng cường fluoride để hỗ trợ sức khỏe răng miệng cho con.
Cẩn thận với một số loại cây trong nhà!
Bé ở tuổi này vẫn rất thích nhấm nháp mọi thứ, kể cả lá cây trong nhà! Nếu gia đình có các loại cây độc, tốt nhất là đừng trồng trong nhà luôn cho an toàn. Dưới đây là một số cây bố mẹ nên tránh:
Trạng nguyên (Poinsettia)
Thường xuân Anh (English ivy)
Lan Ý (Peace lily)
Trầu bà (Philodendron)
Cây mũi tên (Arrowhead vine)
Vạn niên thanh (Devil’s ivy)
Nếu con vô tình ăn phải lá cây lạ, hãy gọi bác sĩ ngay để được hướng dẫn xử lý nhé!
Cho con học bơi – Nên hay không?
Nếu con rất thích nghịch nước khi tắm, bố mẹ có thể nghĩ đến việc cho con tham gia lớp học bơi. Theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ từ 1 tuổi trở lên có thể bắt đầu làm quen với nước qua các lớp bơi dành cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, lớp học này không phải để dạy con bơi độc lập, mà chủ yếu là giúp bố mẹ và bé vui chơi cùng nhau trong nước, đồng thời làm quen với các kỹ năng an toàn khi bơi. Nếu định đăng ký lớp bơi cho con, hãy chọn nơi có huấn luyện viên chuyên nghiệp, được chứng nhận CPR và có giáo trình học bơi phù hợp. Dù con có tham gia lớp bơi hay không, bố mẹ vẫn phải luôn giám sát con khi ở gần nước, vì bài học bơi không thể thay thế cho sự an toàn tuyệt đối.
Biết bơi là một trong những kĩ năng quan trọng khi bé trưởng thành.
Làm sao biết con bị đau ở đâu?
Khi con khó chịu mà chưa thể diễn đạt rõ ràng, bố mẹ cần để ý những dấu hiệu sau:
Đau đầu: Con có thể ôm đầu, vò tóc hoặc cáu kỉnh hơn bình thường. Nếu con nôn ói, có thể cần kiểm tra xem có chấn thương đầu nghiêm trọng không.
Đau bụng: Con có thể cúi gập người, ôm bụng hoặc đi lại cẩn thận hơn để tránh đau.
Đau họng: Khó nhận biết, nhưng con có thể nuốt khó, không muốn ăn hoặc quấy khóc khi uống nước.
Đau ngực: Ít gặp hơn, nhưng nếu con ôm ngực, thở nhanh hoặc hơi nông, bố mẹ nên để ý kỹ hơn.
Nếu con khó chịu kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại đưa con đi khám nhé!
Con hay cắn người khác – Làm sao xử lý?
Hít một hơi thật sâu, vì chuyện con cắn bố mẹ hoặc bạn bè không có nghĩa là con hung dữ đâu! Trẻ nhỏ có thể cắn vì nhiều lý do khác nhau: đang mọc răng, tò mò (“Thử cắn xem chuyện gì xảy ra?”), hoặc đơn giản là quá chán. Dù vậy, bố mẹ không nên bỏ qua, đặc biệt nếu con cắn người khác khi chơi cùng.
Hãy nói rõ ràng rằng cắn là không được phép – nhưng đừng la mắng hay phản ứng quá mạnh, vì có thể khiến con càng tò mò thử lại.
Không cười hoặc khuyến khích – nếu con cắn yêu lên má mà bạn lại cười, con sẽ nghĩ rằng hành động này vui và tiếp tục làm.
Chuyển hướng con sang hoạt động khác, ví dụ như đưa đồ chơi cho con gặm nếu con cắn vì mọc răng.
Con sẽ dần hiểu ra rằng cắn không phải là cách tốt để thể hiện cảm xúc, chỉ cần bố mẹ kiên nhẫn hướng dẫn con đúng cách!a
Hãy giải thích cho bé hiểu hành động đó là xấu, thay vì la mắng bé.
Đo nhiệt độ cho con – Cách nào chính xác nhất?
Cách nhanh nhất để kiểm tra con có sốt không là sờ trán, nhưng muốn biết chính xác thì vẫn cần nhiệt kế.
Nhiệt kế hậu môn (chính xác nhất): Nếu dùng cách này, bôi một chút dầu bôi trơn lên đầu nhiệt kế để con không khó chịu.
Nhiệt kế đo trán (tiện lợi nhưng có thể không ổn định): Nếu dùng nhiệt kế này, hãy đo nhiều lần để đảm bảo kết quả đúng.
Nếu con sốt trên 38.5°C kèm theo mệt mỏi, lừ đừ, bỏ ăn, hãy đưa con đi khám ngay nhé!
Con mút tay – Có cần lo lắng không?
Mút tay cũng giống như ôm gấu bông hay vỗ về chăn mềm – đó là cách để con tự xoa dịu bản thân khi buồn ngủ hoặc căng thẳng. Ở tuổi này, việc mút tay chưa ảnh hưởng đến răng hay vòm miệng, nên bố mẹ không cần cấm đoán ngay lập tức. Nếu muốn giúp con bỏ thói quen này dần dần, có thể:
Giữ tay con bận rộn – cho con chơi đồ chơi, xếp hình, hoặc kéo đẩy đồ vật.
Chuyển hướng khi con buồn chán hoặc buồn ngủ, vì đây là lúc con hay mút tay nhất.
Hầu hết trẻ sẽ tự bỏ thói quen này trước 3 tuổi, nên bố mẹ cứ bình tĩnh nhé!
Bé 16 tháng tuổi đang ngày càng trở nên hiếu động, tò mò và muốn khám phá thế giới xung quanh. Đây là thời điểm quan trọng để cha mẹ hướng dẫn bé phát triển kỹ năng vận động, giao tiếp và tư duy một cách tốt nhất. Với sự yêu thương, kiên nhẫn và phương pháp giáo dục phù hợp, cha mẹ sẽ giúp bé tự tin hơn trong hành trình lớn khôn. Hãy đồng hành cùng con để lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ này!
Câu hỏi thường gặp
Ở giai đoạn này, bé có thể đi vững hơn, nói được vài từ đơn giản và bắt đầu thể hiện tính độc lập.
Bé cần khoảng 11 đến 14 giờ ngủ mỗi ngày, bao gồm cả giấc ngủ trưa.
Thường xuyên trò chuyện, đọc sách và hát cho bé nghe để khuyến khích bé nói và mở rộng vốn từ vựng.
Giữ bình tĩnh, đặt ra giới hạn rõ ràng và nhất quán, đồng thời khen ngợi khi bé cư xử tốt để khuyến khích hành vi tích cực.
Mỗi bé phát triển ngôn ngữ theo tốc độ riêng. Nếu bạn lo lắng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa để được tư vấn.