Nội dung chính
Đau nhức, mệt mỏi và căng thẳng sau sinh là điều mà hầu hết các mẹ đều trải qua. Sau hành trình 40 tuần mang thai và vượt cạn đầy thử thách, giờ đây bạn chính thức bước vào giai đoạn hậu sản – thời kỳ cơ thể cần thời gian để hồi phục và thích nghi với vai trò mới. Vậy làm thế nào để quá trình này diễn ra thuận lợi hơn? Dưới đây là những lưu ý quan trọng giúp bạn chăm sóc bản thân và phục hồi nhanh chóng sau sinh.
Mất bao lâu để phục hồi sau sinh?
Sau khi sinh, sáu tuần đầu tiên được gọi là giai đoạn phục hồi sau sinh, hay còn được gọi là “tam cá nguyệt thứ tư”. Đây là thời gian cơ thể bạn phục hồi sau khi sinh và chuẩn bị cho việc cho con bú.
Hầu hết, nếu không muốn nói là tất cả, các triệu chứng trong giai đoạn này đều chỉ là tạm thời và sẽ dần dần giảm bớt trong vòng một tuần. Một số triệu chứng (như đau lưng, đau núm vú và có thể là đau vùng perineum) sẽ kéo dài vài tuần, trong khi những triệu chứng khác (như ngực rỉ sữa và mệt mỏi) có thể sẽ không giảm cho đến khi bé yêu của bạn lớn hơn.
Nếu bạn mong mỏi cơ thể trở lại bình thường, hãy nhớ rằng triệu chứng sau sinh không kéo dài mãi mãi, và có những biện pháp bạn có thể thực hiện để giảm bớt sự khó chịu.

Lượng sản dịch sau sinh bao nhiêu là bình thường?
Sau khi sinh, sáu tuần đầu tiên được gọi là giai đoạn phục hồi sau sinh, hay còn được gọi là “tam cá nguyệt thứ tư”. Đây là thời gian cơ thể bạn phục hồi sau khi sinh và chuẩn bị cho việc cho con bú.
Hầu hết, nếu không muốn nói là tất cả, các triệu chứng trong giai đoạn này đều chỉ là tạm thời và sẽ dần dần giảm bớt trong vòng một tuần. Một số triệu chứng (như đau lưng, đau núm vú và có thể là đau vùng perineum) sẽ kéo dài vài tuần, trong khi những triệu chứng khác (như ngực rỉ sữa và mệt mỏi) có thể sẽ không giảm cho đến khi bé yêu của bạn lớn hơn.
Nếu bạn mong mỏi cơ thể trở lại bình thường, hãy nhớ rằng triệu chứng sau sinh không kéo dài mãi mãi, và có những biện pháp bạn có thể thực hiện để giảm bớt sự khó chịu.
Các triệu chứng sau sinh phổ biến và cách xử lý
Sau khi sinh, cơ thể mẹ có thể gặp phải nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào hình thức sinh (sinh thường hay mổ C-section) và các yếu tố cá nhân như thể trạng trước khi mang thai và liệu đây có phải là lần đầu sinh con không.
Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến sau sinh và cách giải quyết chúng:
- Chảy máu âm đạo (lochia)
Chảy máu sau sinh là điều hoàn toàn bình thường. Cơ thể mẹ đang loại bỏ lượng máu, mô và dịch nhầy dư thừa đã lót tử cung trong suốt thai kỳ. Dự kiến, bạn sẽ thấy dòng máu đỏ tươi, nặng trong 3 đến 10 ngày đầu, sau đó màu máu sẽ chuyển sang hồng nhạt và cuối cùng là trắng hoặc vàng. Bạn có thể gặp phải hiện tượng chảy máu nhẹ hoặc spotting trong vòng 6 tuần.
Cách xử lý: Dùng băng vệ sinh (không dùng tampon) để thấm hút máu.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu bạn phải thay hai băng vệ sinh mỗi giờ trong suốt một giờ hoặc hơn, đó có thể là dấu hiệu của hiện tượng chảy máu sau sinh nghiêm trọng (băng huyết). - Đau bụng (cơn co tử cung)
Khi tử cung thu nhỏ lại để trở lại kích thước bình thường, bạn có thể cảm thấy cơn đau bụng kéo dài từ 7 đến 10 ngày, đặc biệt là vào ngày thứ 2 hoặc thứ 3 sau sinh. Những cơn đau này thường rõ ràng hơn khi bạn đang cho con bú.
Cách xử lý: Dùng túi chườm ấm để giảm đau. Các thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen (Advil, Motrin) hoặc naproxen (Aleve) là lựa chọn an toàn cho các bà mẹ đang cho con bú và hiệu quả hơn so với acetaminophen (Tylenol).
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu cơn đau không giảm bớt sau vài ngày, bạn cần liên hệ với bác sĩ. - Đau vùng perineum
Khi sinh, vùng giữa âm hộ và hậu môn (perineum) có thể bị đau hoặc sưng lên do áp lực. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể phải rạch một vết để giúp em bé ra ngoài. Vùng này có thể mất vài tuần để lành lại.
Cách xử lý: Giữ vùng perineum sạch sẽ, sử dụng miếng lót lạnh với cây phỉ (witch hazel), tắm ngồi ấm hoặc dùng thuốc xịt giảm đau.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu đau và sưng không giảm, hoặc có mùi hôi, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng. - Khó tiểu
Trong vài ngày đầu sau sinh, một số bà mẹ gặp khó khăn trong việc tiểu tiện. Điều này có thể do cơ thể chưa điều chỉnh lại được sau khi không còn em bé chèn ép lên bàng quang, hoặc có thể do ống thông tiểu hoặc thuốc gây tê ngoài màng cứng (epidural) làm gián đoạn tín hiệu từ bàng quang.
Cách xử lý: Uống nhiều nước, đi dạo và thử ngâm vùng perineum trong nước ấm. Bạn cũng có thể thử bật vòi nước khi đi tiểu để kích thích.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu bạn cảm thấy đau hoặc bỏng rát khi đi tiểu hoặc không thể tiểu được, có thể bạn bị nhiễm trùng đường tiết niệu. - Táo bón
Sau khi sinh, ruột của bạn có thể hoạt động chậm lại và bạn có thể cảm thấy không muốn đi vệ sinh, đặc biệt nếu bạn phải chịu đựng cơn đau ở vùng perineum hoặc lo lắng về việc làm tổn thương vết khâu.
Cách xử lý: Ăn thực phẩm giàu chất xơ, uống nhiều nước và đi bộ nhẹ nhàng. Tránh rặn quá mạnh và có thể dùng thuốc làm mềm phân.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu tình trạng táo bón kéo dài, bạn nên hỏi bác sĩ về việc dùng thuốc nhuận tràng. - Trĩ
Việc rặn mạnh khi sinh hoặc khi đi vệ sinh lần đầu sau sinh có thể gây sưng tấy và đau vùng hậu môn, đặc biệt nếu bạn đã có trĩ từ trước.
Cách xử lý: Ngâm trong nước ấm, sử dụng miếng lót lạnh từ cây phỉ hoặc chườm lạnh.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu đau không giảm sau vài ngày, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ. - Mệt mỏi
Sinh con là một trải nghiệm đầy cảm xúc nhưng cũng cực kỳ mệt mỏi. Các bà mẹ mới sinh thường xuyên phải đối mặt với những đêm mất ngủ và căng thẳng khi chăm sóc em bé.
Cách xử lý: Chia sẻ công việc với người thân, bạn bè hoặc giúp đỡ từ bên ngoài. Tập trung vào những việc quan trọng nhất, ngủ khi bé ngủ, và nhớ ăn uống đầy đủ.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu mệt mỏi kèm theo cảm giác buồn bã, mất cảm giác thèm ăn hoặc nghĩ đến việc làm tổn thương bản thân hoặc em bé, bạn nên tìm sự giúp đỡ ngay lập tức. - Đau lưng
Sau sinh, cơn đau lưng có thể kéo dài vài tuần do các cơ và dây chằng chưa phục hồi hoàn toàn. Thêm vào đó, bạn đang làm quen với tư thế mới khi chăm sóc bé và thường xuyên phải nâng, bế bé.
Cách xử lý: Cố gắng gập gối khi bế bé và sử dụng đệm kê chân khi cho con bú hoặc ngồi.
Khi nào cần gặp bác sĩ: Nếu bạn cảm thấy đau hoặc khó chịu nghiêm trọng ở vùng lưng dưới kèm theo tiểu khó hoặc đau khi đi tiểu, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc viêm thận.
Những triệu chứng sau sinh cần lưu ý nghiêm trọng
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng dưới đây, đó có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như băng huyết sau sinh, huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), tiền sản giật sau sinh hoặc bệnh cơ tim sau sinh. Hãy liên hệ ngay với bác sĩ:
- Chảy máu không ngừng hoặc ngày càng tăng
- Mắt mờ, nhạy cảm với ánh sáng hoặc mất thị lực tạm thời
- Ho không rõ nguyên nhân
- Cảm giác lạnh, da ướt lạnh
- Nhịp tim nhanh, chóng mặt, hoa mắt hoặc lú lẫn
- Sốt cao trên 38 độ C
- Nôn mửa, đau đầu dữ dội
- Đau hoặc sưng ở chân
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như đau ngực, khó thở, co giật, hoặc suy nghĩ tiêu cực, hãy gọi ngay cấp cứu.
Hãy nhớ rằng giai đoạn sau sinh dù nhiều thử thách nhưng bạn sẽ vượt qua được. Đừng ngần ngại chia sẻ những triệu chứng mình gặp phải với bác sĩ, vì họ luôn sẵn sàng hỗ trợ và giúp đỡ bạn.
Giải đáp nhanh
Chảy máu sau sinh là một hiện tượng bình thường vì cơ thể bạn đang loại bỏ các mô, máu và dịch nhầy còn sót lại trong tử cung sau khi sinh. Lượng máu sẽ giảm dần và thay đổi màu sắc từ đỏ tươi sang hồng, rồi cuối cùng là trắng hoặc vàng. Tuy nhiên, nếu bạn phải thay hai băng vệ sinh trong một giờ liên tục trong một vài giờ, đó có thể là dấu hiệu của xuất huyết sau sinh, một tình trạng nguy hiểm. Hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu điều này xảy ra.
Đau bụng sau sinh là điều bình thường khi tử cung co lại để trở về kích thước ban đầu. Cơn đau này thường mạnh nhất trong 2-3 ngày đầu tiên sau sinh và có thể kéo dài tới 7-10 ngày. Để giảm đau, bạn có thể sử dụng miếng dán nhiệt hoặc tắm nước ấm, và uống thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc naproxen (nếu bạn đang cho con bú). Nếu cơn đau không giảm hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy thông báo cho bác sĩ.
Mệt mỏi sau sinh là điều hoàn toàn bình thường, đặc biệt là khi bạn chăm sóc bé yêu và không ngủ đủ giấc. Để giảm thiểu mệt mỏi, hãy cố gắng nghỉ ngơi khi bé ngủ, chia sẻ công việc nhà và chăm sóc bé với người thân hoặc bạn bè, và ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi quá mức hoặc có dấu hiệu trầm cảm sau sinh, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn để được hỗ trợ kịp thời.